زیاندهی خودروسازان ادامه دارد/ راهکار دولت چیست؟

به گزارش خبرنگار مهر، صنعت خودروسازی کشور با چالش‌های متعددی همچون بهره‌وری پایین، تنوع و کیفیت پایین محصولات، عدم رضایتمندی مشتریان، ساختارهای مالکیتی و مدیریتی معیوب، عدم تفاهم و درک مشترک تصمیم گیران و ذی‌نفعان اصلی بازار و صنعت خودرو مواجه است.

وضعیت نامطلوب مالی و زیان انباشته شرکت‌های خودروسازی یکی از نتایج اخذ تصمیمات نادرست و چالش‌های مزبور است.

بر همین اساس، بررسی آخرین وضعیت صورت مالی خودروسازان (ایران خودرو، سایپا، پارس خودرو) در بهار امسال نشان می‌دهد که زیان انباشته این صنعت در سه ماه نخست امسال حدود ۳ هزار و ۴۵۰ میلیارد تومان بوده که مجموع زیان انباشته را به حدود ۷۷ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان رسانده است. از این میزان سهم ایران خودرو حدود ۴۳ هزار میلیارد تومان، سایپا حدود ۲۵ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان و پارس خودرو حدود ۸ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بوده است.

شیوه قیمت گذاری عامل اصلی زیان‌دهی خودروسازان

رسول سلیمانی کارشناس صنعت خودرو در گفت‌وگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: اگرچه عوامل متعددی در زیان‌دهی خودروسازان نقش داشته اما عامل اصلی شیوه قیمت گذاری خودروهاست؛ فرمولی که شورای رقابت برای قیمت گذاری استفاده می‌کرد ایرادات اساسی داشت و بعد از اینکه قیمت گذاری از شورای رقابت گرفته شد همان روند ادامه یافت و ستاد تنظیم بازار هم تغییر خاصی در شیوه قیمت گذاری ایجاد نکرد.

وی افزود: خطای انباشته‌ای در این شیوه وجود دارد زیرا یک قیمت به عنوان قیمت پایه مربوط به سال ۹۰- ۹۱ انتخاب شده و نرخ تورم روی این قیمت اضافه می‌شود و اگر خطایی در میزان تورم وجود داشته باشد، این خطاها در بازه زمانی ۱۰ ساله با هم جمع می‌شوند و خطای بزرگی را در قیمت ایجاد می‌کنند.

سلیمانی ادامه داد: همچنین باید اشاره شود که همان قیمت پایه‌ای که مد نظر قرار گرفته شده هم خطای ۱۴ درصدی نسبت به قیمت تمام شده تولید داشته است.

وی گفت: از سویی دیگر بحث تأخیر در به‌روزرسانی قیمت‌ها هم به ایرادات قیمت گذاری افزوده شده که نتیجه همه این مسائل زیان خودروساز شده است.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: خودروهایی که مربوط به گذشته هستند با خودروهایی که در دوره‌های جدیدتر قیمت گذاری شده‌اند تأثیر قیمت گذاری را در میزان زیان نشان می‌دهند؛ به عنوان نمونه قیمت مصوب خودروی ساینا با ساینا است فاصله زیادی دارد اما قیمت تمام شده فاصله کمتری دارد که نشان می‌دهد خودروی ساینا که در گذشته قیمت گذاری شده خطای بیشتری داشته اما «ساینا اس» که اخیراً قیمت گذاری شده خطای کمتری دارد.

مدیریت نامطلوب و برنامه‌های تکلیفی هزینه بر

سلیمانی با اشاره به مدیریت نامطلوب خودروسازان، گفت: خودروساز عملاً یک بنگاهی است که توسط دولت اداره می‌شود و مدیران دولتی دارد؛ یکی از چالش‌های اساسی هر بنگاه دولتی هم پایین بودن بهره‌وری و کارایی است که برنامه‌های تکلیفی هم به این نوع مدیریت اضافه می‌شود و هزینه‌ها را چند برابر بالا می‌برد.

وی افزود: از جمله این مسائل باید به احداث خط‌های تولید در شهرهای مختلف و حتی کشورهای دیگر اشاره کرد که با توجه به پراکنده بودن سایت‌های تولید هزینه‌های اضافی همچون هزینه‌های حمل و نقل، ارسال قطعات از نقاط مختلف به سایت تولید و… را به خودروساز تحمیل می‌کند.

سهام چرخه‌ای خودروسازان به زیان‌دهی دامن زد

این کارشناس صنعت خودرو به سهام چرخه‌ای خودروسازان اشاره کرد و گفت: از دیگر مشکلاتی که موجب زیان‌دهی خودروسازان شده سهام چرخه‌ای است؛ به این معنا که مثلاً یک شرکت زیرمجموعه ایران خودرو سهام ایران خودرو را خریده است که موجب شده بخشی از سرمایه در داخل شرکت حبس شود و شرکت برای کسب نقدینگی اقدام به اخذ وام کند تا هزینه‌ها را پاسخ دهد.

خودروسازان چگونه از زیان خارج شوند؟

وی تاکید کرد: با توجه به اینکه تولید هر خودرو از همان ابتدا با زیان مواجه است و سایر هزینه‌های بنگاه که در ادامه صورت سود و زیان می‌آید، بر این زیان می‌افزاید و سبب ایجاد زیان خالص می‌شود و همچنین کاهش مستمر حقوق صاحبان سهام را در پی دارد، باید سیاست گذار صنعتی به سمتی حرکت کند که آسیب مالی ناشی از زیان خودروسازی را به حداقل برساند.

سلیمانی ادامه داد: همچنین باید اشاره شود که زیان‌دهی خودروسازان موجب عدم سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه بنگاه برای افزایش بهره‌وری و کاهش ارزبری می‌شود زیرا تولیدکننده به دلیل عدم دسترسی کافی به نقدینگی توان و انگیزه تولید داخلی قطعات و افزایش بهره‌وری در فرایند تولید را ندارد.

این کارشناس صنعت خودرو افزود: در همین راستا برای خروج از زیان‌دهی و کاهش زیان انباشته باید ابتدا شیوه قیمت گذاری خودروها اصلاح شود برای خروج از زیان‌دهی و کاهش زیان انباشته باید ابتدا شیوه قیمت گذاری خودروها اصلاح شود؛ در ادامه نیز سهام‌های چرخه‌ای با طراحی خوبی فروخته شوند و در سایت‌های تولید بازطراحی صورت گیرد به این صورت که یا تعطیل و یا منتقل شوند، همچنین می‌توان این سایت‌ها را تجهیز کرد و تمام قطعات را در همین سایت‌ها نصب کرد.

سلیمانی گفت: همچنین باید با اصلاح وضعیت مدیریت شرکت‌ها، بهره‌وری در فرایند تولید را بالا برد و به صورت موازی نیز شرایط افزایش شفافیت در هزینه تأمین مواد اولیه و مواد مصرفی در تولید خودرو فراهم کرد.

این کارشناس صنعت خودرو اظهار کرد: همچنین برای واگذاری دارایی‌ها و اموال غیرمرتبط با خطوط اصلی کسب و کار باید اقدامات دقیقی انجام شود.

جزئیات زیان انباشته خودروسازان از ۹۶ تا ۱۴۰۰

به گزارش مهر، بررسی جزئیات زیان انباشته خودروسازان کشور از سال ۹۶ به این سو نشان می‌دهد که سیر صعودی زیان انباشته از سال ۹۷ آغاز شده و تا به همین امروز نیز ادامه دارد؛ بر این اساس در سال ۹۶ و پیش از تحریم صنعت خودروسازی کشور، زیان انباشته حدود ۸ هزار میلیارد تومان بود که سهم ایران خودرو پنج‌هزار و ۸۶۰ میلیارد تومان، سهم سایپا هزار و ۱۴۰ میلیارد تومان و سهم پارس‌خودرو نیز ۹۷۸ میلیارد تومان بود.

با ورود به سال ۹۷ و آغاز تحریم صنعت خودروسازی کشور، زیان انباشته خودروسازان رشد محسوسی یافت، به گونه‌ای که به رقم (حدود) ۲۷ هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان رسید؛ سهم ایران خودرو از این زیان ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان، سایپا ۶ هزار و ۷۲۳ میلیارد تومان و پارس‌خودرو ۲ هزار و ۹۶۰ میلیارد تومان بود.

از سال ۹۷ به بعد زیان انباشته خودروسازان بدون ترمز بالا رفت؛ به این صورت که در سال ۹۸ مجموع زیانی که ثبت شد رقم (حدود) ۵۵ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان بود. در این سال، ایران‌خودرو ۲۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان، سایپا ۲۵ هزار و ۴۶۰ میلیارد تومان و پارس‌خودرو ۲ هزار و ۸۷۰ میلیارد تومان زیان انباشته ثبت کردند.

البته در سال ۹۹ مجموع زیان انباشته خودروسازان اندکی کاهش یافت و رقم (حدود) ۵۲ هزار میلیارد تومان را ثبت کرد؛ در این سال سهم ایران خودرو حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان، سایپا حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان و پارس‌خودرویی حدود ۶ هزار و ۹۵۰ میلیارد تومان بود.

با ورود به سال ۱۴۰۰ زیان انباشته خودروسازان افسار پاره کرد و به بالای ۷۳ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان رسید؛ در این سال ایران خودرو ۴۱ هزار میلیارد تومان، سایپا ۲۴ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان و پارس‌خودرو ۸ هزار و ۳۸۱ میلیارد تومان زیان انباشته ثبت کردند.